Laatst bijgewerkt: 26 september 2023
Brazilian jiu-jitsu (BJJ) is een op grappling-gebaseerde vechtsport uit Brazilië. Grappling staat voor worstelen en de kern van deze sport is een tegenstander controleren op de grond. Dit wordt gedaan met behulp van submissions (overgave technieken). Een paar voorbeelden hiervan zijn gewrichtsklemmen (arm- of beenklem), verwurgingen (rear naked choke), of spiercompressietechnieken (calf slicer). In de praktijk kan eigenlijk alles een submission zijn, zolang de ander zich aan jou overgeeft (submit). BJJ staat in het algemeen ook wel bekend als grondvechten.
Braziliaans jiu-jitsu is een vechtsport waarbij een kleiner persoon kan winnen van een grotere tegenstander. Het controleren van een tegenstander is meestal makkelijker op de grond dan in een staande positie. Hierom is BJJ erop gericht een persoon naar de grond te kunnen halen (takedown), en hier de tegenstander te controleren. Op de grond kan er gebruik worden gemaakt van zwaartekracht en hefboomtechnieken. Letterlijk vertaald uit het Japans staat jiu-jitsu voor ‘de zachte kunst’ of ‘de soepele kunst’, of ‘Arte Suave’ in het Portugees.
BJJ heeft zijn oorsprong in het Japanse Judo. Aan het einde van de 19e eeuw emigreerden er verschillende Japanners naar Brazilië. Mitsuyo Maeda was er hier één van. Maéda (foto) was een judo-expert die leerde onder de grondlegger van het moderne judo: Jigoro Kano. Er wordt hedendaags veel gediscussieerd over hoe de verspreiding van wat tegenwoordig bekend staat als brazilian jiu-jitsu, nou precies tot stand is gekomen.
De bekendste theorie is als volgt. Maeda begon de Japanse vechtsport te verspreiden en gaf les aan de toen 15-jarige Carlos Gracies. De oudere broer van Hélio Gracie. Tien jaar later opende Carlos de eerste BJJ school in Rio. Deze staat bekend als “Academia Gracie de Jiu-Jitsu”. Carlos’ jongere broer, Hélio, innoveerde het grondvechten tot wat vandaag de dag bekend staat als ‘Gracie Jiu-Jitsu’.
Door historici wordt getwijfeld aan dit eenzijdige verhaal. Er wordt gezegd dat er naast de ‘Gracies’, nog andere belangrijke invloeden waren. Het lijkt dus allemaal niet zo zwart-wit te zijn. Volgens historici waren er nog andere personen die bij hebben gedragen aan de ontwikkeling van jiu-jitsu in Brazilië.
Wil jij BJJ beoefenen in Nederland? Bekijk hier een lijst van alle sportscholen.
Deze namen worden veel door elkaar gebruikt. Is er een duidelijk verschil?
De Gracie familie zien hunzelf als de grondleggers en noemt het daarom vaak Gracie jiu-jitsu. Internationaal gezien wordt er vaak verwezen naar brazilian jiu-jitsu om te verwijzen naar de sport uit Brazilië, en niet uit Japan. Hier komt ook nog eens bij dat er tegenwoordig een onderscheid is tussen sport en zelfverdediging. Zo wordt door velen de benaming Gracie jiu-jitsu gebruikt als er gesproken wordt over het zelfverdedigingaspect van de sport. BJJ wordt in vele gevallen gezien als de competitietak van de sport.
Zo wordt door velen Gracie jiu-jitsu gezien als het zelfverdedigingsaspect van de sport. BJJ wordt in vele gevallen gezien als het sportaspect.
Wat is het verschil tussen Japanse jiu-jitsu en Braziliaanse jiu-jitsu?
Japanse jiu-jitsu is een zelfverdedigingskunst met oorsprong in de Japanse samoerai (Japanse krijgers). Tegenwoordig wordt deze vechtkunst nog steeds beoefend. Technieken die deel maken van deze kunst zijn trappen en stoten, maar ook worpen, klemmen en verwurgingen.
Het verschil tussen Japanse jiu-jitsu en Braziliaanse jiu-jitsu is dat BJJ er vooral op gericht is het vecht naar de grond te brengen. Bij Japanse jiu-jitsu wordt er ook op staande technieken gefocust zoals trappen en stoten.
Lees meer over dit onderwerp in ons artikel: Japanse jiujitsu vs Brazilian jiu-jitsu
De roots van BJJ liggen in het Japanse Judo. Wat is vandaag de dag het verschil tussen deze twee stijlen?
Als je oude trainingsvideo’s bekijkt van Judo in Japan lijkt dit verdacht veel op het hedendaagse Braziliaanse jiu-jitsu. Echter, hebben de sporten zich in de loop van de jaren ontwikkeld en is er nu een duidelijk verschil zichtbaar. Zo zijn de regels binnen wedstrijden ook erg verschillend. Simpel gezegd is Judo vooral gefocust op het staande aspect en is BJJ vooral gefocust op het aspect op de grond.
Het doel bij Judo is een perfecte worp uitvoeren, terwijl het doel van BJJ is iemand te submitten. Dit betekent echter niet dat je bij judo geen submissions kunt doen, of bij BJJ geen worpen kunt doen. Echter wordt er vanwege de regels van de sporten meer gefocust op het één dan de ander. Zo zijn er bij Judo bijvoorbeeld minder submissions toegestaan, en kun je er bij BJJ ook voor kiezen om direct naar de grond zonder iemand neer te halen (guard pull).
Samengevat, is Judo gespecialiseerd in worpen en hebben submissions minder prioriteit. BJJ is gespecialiseerd in submissions en het beoefenen worpen heeft minder prioriteit.
Lees meer over dit onderwerp in ons artikel: Judo vs Brazilian jiu-jitsu
BJJ is in de afgelopen 25 jaar enorm gegroeid in populariteit. De sport wordt tegenwoordig over de hele wereld beoefend. Dit komt voor een groot deel door de oprichting van de Ultimate Fighting Championship (UFC) in 1993. De UFC werd opgericht in de Verenigde Staten om te testen welke vechtsport het beste was. Zo namen verschillende atleten van de hele wereld het tegen elkaar op. Er werd getest welke discipline het meest effectief was. Worstelaren, boksers, karateka’s, jiujitsuka’s en kickboksers namen het tegen elkaar op.
Tussen de deelnemers zat ook een kleine jiujitsu beoefenaar uit Brazilië. Dit was Royce Gracie. Royce (foto) nam het op tegen verschillende vechters en won van al zijn tegenstanders. Dit deed hij niet één keer, maar in de eerste vier evenementen van de UFC. Dit waren UFC 1, 2, 3 en 4 tussen 1993 en 1994*. Deze partijen won hij niet zomaar, maar overtuigend. Hij wist iedereen te submitten (op te laten geven) door middel van armklemmen en verwurgingen.
Naast de overtuigende overwinningen, viel het de mensen op dat Royce geen grote of sterke atleet was. Hij was een kleine vechter die superieure techniek gebruikte. Na de eerste UFC-evenementen werd BJJ gezien als een soort van ‘super power’. Sindsdien wordt de sport internationaal beoefend.
*Voor de UFC-fans. Royce Gracie versloeg hier ook twee Nederlanders: karateka Gerard Gordeau (UFC 1) en judoka Remco Pardoel (UFC 2).
BJJ heeft net als vele andere vechtsporten een bandensysteem ter aantoning van het niveau van de beoefenaar. Er wordt hier onderscheid gemaakt tussen kinderen en volwassenen (16+).
Voor volwassenen bestaan er de volgende BJJ banden: wit, blauw, paars, bruin en zwart. Ook is het mogelijk strepen te krijgen op je band. Per band kun je maximaal 4 strepen krijgen. De strepen kunnen worden gebruikt om progressie bij te houden en onderscheid te maken tussen verschillende niveaus per band.
Alls zwarte bander kun je ook gepromoveerd worden. Dit wordt ook aangetoond met strepen. Zo volgt er na de zwarte band de ‘1e graads zwarte band’, vervolgens de 2e graads etc.
Voor kinderen bestaan er de volgende banden (op volgorde): wit, grijs, geel, oranje en groen. De groene band voor de kinderen kan gezien worden als de ‘zwarte band voor kinderen’. Sommige sportscholen gebruiken nog meer banden, namelijk: grijs-wit, grijs-zwart, geel-wit, geel-zwart, oranje-zwart, groen-wit en groen-zwart. Deze banden worden als tussenbanden gebruikt. Als kinderen 16 jaar oud worden gaan ze verder met een blauwe band bij de volwassenen.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld judo, wordt BJJ ook zonder judopak (BJJ gi) beoefend. Dit wordt no gi brazilian jiu-jitsu genoemd, of kort: no gi. BJJ zonder pak wordt ook wel grappling genoemd.
Het beoefenen van de sport zonder een pak verandert de dynamiek van de sport enorm. Er is bijvoorbeeld minder frictie en er is geen kleding om vast te pakken. Hiernaast kun je ook geen kleding gebruiken voor submissions zoals verwurgingen. No gi wordt meestal beoefend in een korte sportbroek (grappling shorts) en een compressieshirt (rashguard).
De volgende termen worden nog wel eens door elkaar gebruikt, maar betekenen nagenoeg hetzelfde: no-gi brazilian jiu-jitsu, no-gi jiu-jitsu, no-gi, submission grappling of grappling.
Er zijn verschillende competities in BJJ. Zo heb je competities met gi, en competities zonder. Competities met punten, en competities zonder (submission-only). Competities met een single knock-out systeem (verliezen en je ligt er uit), en competities met round-robin (tegen iedereen in je poule). Ook variëren de punten en welke technieken toegestaan zijn binnen de competities.
Een BJJ-wedstrijd win je met overtuiging als je je tegenstander af laat kloppen (submission). Gebeurt dit niet, wint de persoon met het meest aantal punten. De volgende acties scoren allemaal punten in BJJ:
BJJ staat voor brazilian jiu-jitsu of Braziliaanse jiujitsu.
Braziliaans jiu-jitsu is ontwikkeld in Brazilië maar heeft zijn wortels in het Judo uit Japan.
BJJ is een sport die je uitdaagt op verschillende vlakken. Naast fysieke aspecten is het ook een denksport waarbij je problemen moet leren oplossen onder stress. Hiernaast is het een effectieve manier van zelfverdediging en geschikt voor iedereen.
Het beoefenen van BJJ brengt net als ieder andere sport een risico op blessures met zich mee. Dit betekent echter niet dat het een gevaarlijke sport is. Het is belangrijk dat er op een veilige manier getraind wordt. Probeer altijd op tijd af te kloppen op submissions. Heb je twijfels over het gevaar van en bepaalde techniek, positie of situatie? Vraag het je trainer.
BJJ staat voor brazilian jiu-jitsu, terwijl jiu-jitsu niet specificeert of het om Japanse of Braziliaanse jiu-jitsu gaat. In de praktijk wordt voor Braziliaans jiu-jitsu ook vaak ‘jiu-jitsu’ gebruikt.
2 á 3 jaar voor een gemiddelde sporter. Dit kan overigens ook sneller zijn als je veel traint, of langer duren als je minder vaak traint.
8-10 jaar voor een gemiddelde sporter. Dit kan overigens ook sneller zijn als je vaak traint, of langer duren als je minder vaak traint.
© 2024 Alle rechten voorbehouden – Onderdeel van Vechtsport-Nederland.nl
