Half guard is geen noodpositie maar een lanceerplatform. Met de juiste frames, underhooks en timing maak je je sweep betrouwbaar, in gi en no-gi. Ontdek praktische ingangen zoals dogfight, knee shield en deep half die vandaag al werken.
Veel BJJ-beoefenaars beseffen niet hoe een paar millimeter hoofdpositie of heuphoek het verschil maken tussen vastlopen en scoren. In half guard draait een sweep niet om kracht, maar om frames, underhooks en timing. Hieronder vind je de praktische nuances die jouw sweep vanuit half guard direct stabieler maken, met opties voor zowel gi als no-gi.
Sweep Vanuit Half Guard Voor Beginners
Begin met stabiliteit en een duidelijke intentie. Je onderste knie wijst schuin omhoog, je bovenste knie schermt de ruimte af zodat hij niet makkelijk kan stapelen. Zet een stevig frame met je voorste onderarm op zijn borst of schouder en jaag vroeg op de underhook aan de heupzijde. Je hoofd blijft onder zijn kin of tegen de kaaklijn om de crossface te neutraliseren; eerlijk gezegd is dat je zuurstof voor elke sweep vanuit half guard. Vanuit die positie kun je zijn balans testen met kleine schudjes, een heupschuif en een gecontroleerde knie-indruk.
Het punt is: je wilt schuin op je zij liggen, niet plat. Als ik het me goed herinner winnen de meeste beginnersmeters doordat ze leren hun ribbenkast naar de mat te ‘kleven’ en tegelijk de heup los te houden. Elleboog dicht bij je heup, handpalmen actief; dat frame mag niet instorten. Je hoofd drukt zacht maar consequent onder de kaak, zodat hij geen hoek krijgt voor druk. Tegelijk maakt je onderste voet contact met de mat voor tractie, je tenen werken. Je benen klemmen rond zijn knie: de knieën knijpen, de enkels haken, zoiets als een gordel die steeds iets strakker trekt. Kleine heupschuifjes van 2–3 centimeter zijn vaak genoeg om hem net uit lijn te trekken, echt waar.
- Heuphoek: schuin opzij, niet plat. Plat is verdedigen; schuin is aanvallen.
- Voetcontrole: klem de enkel of hak met je benen om zijn knie te vangen.
- Gripkeuze: gi – kraag en mouw; no-gi – pols en achter het hoofd.
Vanuit deze basis zijn er twee toegankelijke routes. Eén: je drukt met je bovenste knie net boven zijn knie naar binnen, trekt zijn enkel met je benen naar je toe en rolt hem over het ‘lege vierkant’ voor je. Denk aan een bescheiden kniebijl, geen grote bridge. Twee: je breekt zijn houding door schudden en heupschuif, komt op je zij-naar-knieën en dwingt hem te posten, waarna je doorzet naar boven. Voor zover ik weet werkt dat in zowel gi als no-gi, al vraagt gi soms om een kraagtrek en no-gi meer hoofdcontrole. Dat is wel handig om tijdens positiesparren af te wisselen, zodat je voelt waar hij het eerst wankelt.
Coach-tip die ik vaak hoor op open mat: “Eerst zijn hoofd laten ‘zoeken’, dán pas je heupen ondersteken.” Neem het van mij niet aan, test het zelf.
Veelgemaakte Fouten
- Crossface toestaan voordat jouw frame staat.
- Underhook verliezen door te diep naar achter te leunen.
- Trekt aan de tegenstander in plaats van hem te sturen met je heup.
Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat het verschil vaak in timing zit: eerst de hoek en het hoofdgevecht, daarna pas de trek of duw. Werk met rustige druk, geen paniek. Straks gaan we de underhook-route verdiepen richting dogfight en single leg—maar dat is weer een ander verhaal en komt zo meteen aan bod in het volgende hoofdstuk.
Underhook Half Guard Sweep
Vanuit half guard wil je een diepe underhook die echt in zijn heup “bijt”. Schuif je schouder tegen zijn heupkam, hand door tot achter zijn rug of lat. Duw je hoofd onder zijn kaaklijn en houdt zijn gezicht een fractie van je af. Trek tegelijk zijn heup naar je toe en kom op je zij-naar-knieën. Het voelt klein, maar echt waar, dit opent direct de dogfight.
- Druklijn: hoofd tegen kaak, knieën onder je heup, borst drukt aan tegen zijn heup.
- Valrichting: knik zijn heup naar het lege vierkant voor je, niet recht vooruit.
Het punt is: je wint de dogfight met hoeken, niet met brute kracht. Hoofd hoger dan zijn hoofd en je oor “lekt” richting zijn ribben; dan heb je de lijn. Als hij een harde whizzer plaatst, kruip met je knieën richting zijn voet en “rond” je rug (kleine crunch) zodat zijn whizzer zwaarder wordt. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat veel mensen hier te rechtop willen zitten. Hou het compact, elleboog van je underhook achter zijn rug gelijmd. Voelt hij zwaar? Draai een paar graden naar buiten en laat je binnenste knie onder zijn zwaartepunt landen; dat is wel handig om zijn posthand weg te nemen.
Half Guard Naar Single Leg Sweep
In dogfight klem je zijn dichtbijzijnde knie met je armen alsof je een emmer vasthoudt. Stap met je buitenste voet buitenom en hopp je heup onder hem. Trek zijn knie naar je borst, kin laag, en tik zijn verre knie met een korte knie-tap. Valt hij, volg meteen door: heup eerst, dan je romp, en stabiliseer boven in stevige half of direct side control. Als hij post met de hand, wissel naar een cutback door je hoofd naar zijn buik te draaien en je buitenste voet een halve cirkel te “slepen”.
- Gi: mouw en heupgrip geeft rem op zijn draai. Mouw trekt diagonaal naar beneden tijdens je knie-tap.
- No-gi: polscontrole aan de postzijde en één hand achter het hoofd voor richting. Kort en plakkerig.
Hoe vaak verlies je de dogfight omdat je hoofd wegzakt? Zet microdruk: kruin iets omhoog, schouderpunt in zijn heup, en je binnenste teen haakt de mat voor stuwkracht. Als hij zwaar sprault, ga niet trekken; “loop” je knieën naar buiten, laat zijn knie glijden tot aan je borst en werk terug naar de knie-tap of maak de run-the-pipe finish door zijn knie naar beneden te draaien. Probeert hij je nek te grijpen, pummel je onderarm terug voor binnenlijn en switch eventueel naar een ankle pick op zijn verre voet. Voor zover ik weet is het geheim dat je nooit stil staat: kleine hoekswitches, steeds de knielijn bij je houden. Als hij je uiteindelijk terugduwt richting je bovenlijf en met de crossface dreigt, schuif je heup iets naar buiten en je bovenste knie ertussen om terug te keren naar een actieve knee shield—maar dat is weer een ander verhaal.
Als ik het me goed herinner werkt deze sweep vanuit half guard het beste laat in de rol, wanneer de ander al een tikje moe is en minder scherp post. Toch blijft de techniek hetzelfde: diep, compact, hoek winnen en direct doorstappen. Zo simpel is het.
Knee Shield Half Guard Sweep
Uit een actieve knee shield wordt een sweep ineens heel voorspelbaar voor jou en heel vervelend voor hem. Scheen diagonaal over zijn borstlijn, enkel gelijnd met zijn heup. Hand 1 zet een harde frame op zijn biceps, hand 2 beheerst zijn pols. Trek zijn bovenlichaam een fractie naar je toe over je knee shield, val dan iets achterwaarts en geef met je onderste been een korte kick-out richting zijn steunvoet voor een strakke knee lever. Hou je tenen geflext en je bovenste voet op zijn heup of rib, zodat je niet wordt samengedrukt. Waarom werkt die knee lever zo goed? Omdat je zijn post op het juiste moment weghaalt terwijl je heupen de hoek al breken.
- Verander hoek door je heup naar buiten te schuiven voor meer hefboom.
- Gebruik een diepe kraaggrip in gi voor rotatiecontrole.
Het punt is: de knee shield draait om timing en hoek. Eerst verstoor je zijn balans met een kleine trek aan de triceps (of kraag in gi), dan “plak” je je scheen tegen zijn borst en stuur je je heupen weg. In no-gi leg je je hoofd zachtjes onder zijn borstbeen voor richting en gebruik je je onderarm als koevoet tegen zijn biceps. Let op dat je je frames kort houdt; als je armen te lang zijn, slipt hij in de crossface of hij stapelt je. Een fout die ik vaak zie: mensen blijven aan die pols hangen maar vergeten de heuphoek te wisselen. Slide eerst de heup, dan pas de kick-out.
Krijgt hij een brede basis, wissel je onderste voet naar achter zijn enkel en “veeg” je door tot je boven komt. Als hij zwaar terugleunt kun je zelfs onder hem glijden richting deep half, maar dat is weer een ander verhaal.
Counter Op Crossface In Half Guard Sweep
Probeert hij te crossfacen, pummel jouw arm meteen terug voor binnenlijn, knik je hoofd naar zijn pols en maak een kleine hip escape naar buiten. Plaats je bovenste knie als schild tussen jullie, pak een inside tie op zijn biceps en rol hem over zijn geblokkeerde schouder met een reverse knee lever. Eerlijk gezegd is dit vooral timing: wacht tot zijn schouder inzet, vang die druk met je knie, en stuur hem de lege ruimte in. In gi kun je zijn mouw naar je navel trekken zodat zijn schouder “vast” blijft; in no-gi wissel je de pols naar een duim-omhoog grip en trek je zijn ellebooglijn open. Als hij nog net kan posten, ga dan direct naar dogfight zonder daar te blijven hangen (in ons vorige stuk hadden we het daar al over, als ik het me goed herinner).
- Micro-escape: echt maar enkele centimeters heup-ruimte; te groot en hij volgt je bekken.
- Hoofdpositie: oor dicht bij je schouder, kaak naar zijn pols gedraaid, dat is wel handig om de crossface-lijn te breken.
- Voetwerk: je onderste voet haakt of veegt zijn dichtstbijzijnde enkel om zijn post te stelen; geen grote trappen, wel korte tikken.
Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat de meeste mislukte counters komen doordat mensen te lang wachten op die pummel. Dus reageer vroeg; jouw knee shield half guard sweeps worden dan stukken consistenter, echt stabiel spel voor Nederlandse matten, of je nu gi of no-gi rolt.
Deep Half Guard Sweep Uitleg
Glij onder de heup door, knieën om zijn dichtstbijzijnde been, buitenarm om zijn enkel, binnenarm onder zijn dij. Kijk naar de heup, niet naar hem. Til met je knieën en kantel naar de vrije kant voor de waiter sweep.
- Houd zijn voet vast met je handpalm naar boven voor tractie.
- Blokkeer post met je hoofd tegen zijn scheen.
Als ik het me goed herinner was dit de eerste half guard sweep die voor mij consistent begon te werken. Het punt is: in deep half win je met kleine details. Je oor plakt tegen zijn bovenbeen, je buitenste schouder verstopt zich diep onder zijn kuit, en je knieën blijven strak om zijn been geklemd. Zo creëer je een vaste lijn van zijn enkel naar zijn heup die je als hefboom gebruikt. Waarom kijken naar de heup? Omdat je dan automatisch je ruggengraat uitlijnt en voorkomt dat je achterover getrokken wordt bij de tilt.
De gripkeuze is subtiel. Palm omhoog onder de voet, duim los (hook grip-achtig); dat is wel handig om zijn voet naar je toe te “scheppen”. Tegelijk trek je zijn knie op je borst en lift je met je knieën, niet met je armen. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat veel mensen falen omdat ze te vroeg draaien. Eerst hoogte winnen, dan pas kantelen. Als hij probeert te backsteppen, haak je met je buitenvoet achter zijn vrije enkel om het been te vangen; kleine vertraging, groot effect. En echt waar: je hoofd tegen zijn scheen is een post-blokker, niet alleen een richtpunt.
Een veelgemaakte fout is naar zijn bovenlichaam grijpen. Laat dat zitten. Werk rond dat ene gevangen been en kom na de sweep meteen omhoog met je knieën naar buiten gedraaid. In ons geval is de follow-up vaak ofwel direct naar een leg drag gevoel, of je pakt een diepe knieklem-achtige controle en schuift door naar side. Maar neem het van mij niet aan, test het in specifieke rondes, 2 minuten alleen waiter entries; je voelt snel waar je timing lekt.
Old School Sweep Vanuit Half Guard
Met half guard op zijn dichtstbijzijnde been pak je zijn tenen of enkel aan de buitenkant, heup ondersteken en zijn knie naar binnen duwen. Trek de voet naar je billen, rol naar je knieën en kom boven. Werk direct naar over-under pass of half guard top.
Dit is klassiek om een reden. Je houdt zijn voet “geparkeerd” bij je heup terwijl je je heup dieper onder hem steekt. Je bovenste knie duwt zijn knie naar binnen, waardoor zijn heupen kruisen en zijn post wegvalt. Op het moment dat zijn gewicht zakt, trek je zijn voet richting je bil en rol je schuin naar je knieën. Het lijkt me cruciaal dat je hoofd laag blijft, bijna tegen zijn scheen, zodat hij je niet kan front headlocken tijdens het opkomen.
- Voel je weerstand? Schuif je heup 5 cm dieper vóór je rolt.
- Als hij zijn voet verbergt, switch kort naar een knee tap richting dogfight, dan terug naar old school.
- Kom je boven: direct een over-under verbinden, elleboog aan de heuplijn, zodat hij niet terug kan guarderen.
Voor zover ik weet werkt deze half guard sweep in gi en no-gi, al ruil je grips voor hoofdrichting en enkelcontrole, maar dat is weer een ander verhaal. Zo simpel is het.
No-gi Half Guard Sweep Details
No-gi draait om frictie, timing en kleine win-momenten. Zonder lapels voelt half guard soms glibberig, maar je kunt de sweep vanuit half guard verrassend betrouwbaar maken als je de contactpunten beheerst: slapen tegen kaaklijn, pols naar je heup, en je knieën als actieve klem in plaats van passieve haak. Het punt is: je moet eerder je hoofd en heup winnen dan de uitkomst forceren.
Zonder grips wordt hoofdrichting en wrist control cruciaal. Frame op biceps en nek, lock een elbow-knee connection, en jaag de underhook alleen als je hoofdpositie wint. Gebruikt hij whizzer, draai naar binnen en switch naar knee lever of kom op voor single.
- Korte explosies gekoppeld aan stabiele frames, niet andersom.
- Gebruik je buitenvoet actief om zijn steunvoet weg te haken.
Details die vaak het verschil maken: plaats je voorhoofd onder zijn jukbeen en buig zijn hoofd net uit lijn, terwijl je met een C-grip zijn pols naar je heup trekt. Dat is wel handig om zijn post te neutraliseren. Je elbow-knee connection is geen bijzaak; klem je onderarm tegen je knie zodat zijn dij niet kan terugpummelen. Als hij inside tie pummelt, wissel naar twee-op-één aan de pols en schakel direct naar een knee lever: buitenknie lichtjes openen, heup ondersteken en zijn steunvoet haken met je buitenvoet.
Als ik het me goed herinner, won ik laatst een sweep puur door twee micro-off-balances: eerst een kleine heupstoot naar achter, dan meteen diagonal pull aan de pols. Geen kracht, alleen volgorde en hoek. Waarom? Omdat zijn schouders al “los” waren voordat ik versnelde.
Half Guard Sweep Tegen Zwaardere Tegenstanders
Werk diagonaal, niet recht onder hem. Breek zijn post eerst: trek pols naar je heup, duw hoofd uit lijn en off-balance twee keer kort voor je inzet. Kies varianten met hefboom zoals knee shield lever of deep half waiter, minder strijd met pure kracht.
- Drilltip: 3x links-rechts knee lever, 3x waiter, 3x dogfight knee tap, direct achter elkaar.
- Focus: behoud van frame terwijl je heup verplaatst.
Tegen iemand die, ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk, tien kilo zwaarder is, ga ik nooit recht naar achter rollen. Eerlijk gezegd is het beter om ze een halve stap te laten “vallen” in de lege ruimte. Voor knee shield lever: houd je knee shield levend, open de knie als een krik, trek zijn pols naar je heup en snij je onderbeen onder zijn dij voor de leverwerking. Zodra zijn heuppunt licht wordt, kom je omhoog in dogfight of maak je de kanteling af.
In dogfight tegen gewicht werkt de knee tap betrouwbaar: hoofd onder zijn kaak, schouderdruk in zijn oksel, buitenhand tapt zijn voorste knie terwijl je je heup naar voren “wandelt”. Voor zover ik weet reageren zwaardere partners vaak met een whizzer; prima, dan houd je je rug recht, trek je je elleboog naar je rib en kies je ofwel voor de inside turn terug naar knee lever of je loopt door voor single. Kleine tip uit de Nederlandse matcultuur: maak je explosie kort maar gepland, tel zachtjes “één-twee” voor de dubbele off-balance, en ga pas dan.
Zo bouw je een sweep vanuit half guard die ook zonder gi en tegen gewicht standhoudt. Maar neem het van mij niet aan; test het vanavond tijdens sparren en voel waar de hefboom echt zit, zoiets als bij de eerste stap op een trap… maar dat is weer een ander verhaal.
Een solide sweep vanuit half guard ontstaat wanneer je de onderarmframes bewaakt, de heup mobiliseert en de underhookstrijd wint. Combineer dat met duidelijke ingangen zoals dogfight, knee shield of deep half en je komt consistent boven. Train gericht, herhaal onder vermoeidheid, test tegen verschillende stijlen en noteer waar de controle breekt. De feiten spreken voor zich.
