Open mats lijken vrij, maar zonder duidelijke etiquette wordt het snel rommelig. Dit artikel legt de onzichtbare regels uit die zorgen voor veiligheid, respect en betere rolls, of je nu voor het eerst binnenloopt of al jaren meedraait.
Veel BJJ-beoefenaars beseffen niet hoe sterk open mat-etiquette de kwaliteit van je training bepaalt. Het is geen les, maar ook geen chaos. Duidelijke afspraken over intensiteit, ruimte, hygiëne en respect maken het verschil tussen een goede sessie en frustratie. Met een paar simpele principes haal je meer progressie én voorkom je gedoe. Dat is de realiteit.
Open mats voelen anders dan reguliere lessen. Geen vaste opbouw, geen gezamenlijke techniekdrill; iedereen komt met eigen doelen. Het punt is: zonder duidelijke instructeur bepaalt open mat-etiquette het niveau, het ritme en de veiligheid. Eerlijk gezegd zie je meteen aan de vibe of mensen dit verstaan. Nodig je iemand uit voor een roll? Doe het simpel: “Zin in een rustige flow voor 6 minuten?” Zo laat je direct tempo en intensiteit weten. Krijg je een nee, glimlach en loop door. Dat bespaart energie en ego.
Een klein scenario. Je loopt bij een open mat in Utrecht. Je ziet een brown belt die net een zware roll heeft gedaan. Vraag: “Even licht rollen en wat posities testen?” Hij zegt ja, maar na twee minuten blijkt het iets pittiger. Pauzeer, zeg “mag iets rustiger”, en ga verder. Klinkt saai, maar die micro-afspraken houden iedereen heel.
Een andere: je bezoekt een gast-academy. Voor zover ik weet hebben sommige gyms striktere huisregels: geen cross-grips op het gezicht, geen heel hooks in gi, of juist heel veel leg locks in no-gi. Check dat vóór je eerste roll. Als ik het me goed herinner heeft mijn eerste keer in Rotterdam me geleerd: eerst vragen, dan pas jagen. Dat is wel handig.
Kernregels Open Mat
- Vraag vriendelijk om te rollen en accepteer een nee zonder discussie.
- Spreek vooraf af of je flowt of competitief rolt.
- Let op ruimte; stop en reset bij botsingen.
- Coach niet ongevraagd tijdens een roll.
- Volg de regels van de host, ook als jouw gym het anders doet.
Open Mat Etiquette Voor Beginners
Begin licht, stel vragen tussen de rondes, niet tijdens een scramble. Zeg expliciet wat je wil: “Ik ben nieuw met half guard, kunnen we daar starten?” Nodig geen vier hoger belts tegelijk uit; kies één, kijk hoe ze rollen, en match het tempo. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat 5–6 minuten rondes ideaal zijn om focus te houden. En ja, kies soms voor positiesparren vanaf de knieën om chaos te vermijden. Coach-verzoek? Vraag: “Mag ik een tip vragen na de ronde?” Ongevraagde uitleg werkt zelden midden in een roll.
Open Mat Etiquette Voor Bezoekers Bij Andere Gyms
Kom 10 minuten vroeg, vraag naar de regels: grips, takedowns, leg lock-level, mat etiquette (schone voeten, slippers naast de mat). Draag een nette gi zonder losse patches; geen scheve veters, geen rammelende rits. Respecteer lokale hiërarchie: op sommige plekken hebben hogere banden voorrang op de matruimte, zoiets als “top belt stays in place”. Stel jezelf voor aan de coach; één zin is genoeg. En als jouw gym wél toelaat wat hier niet mag: laat jouw gewoonte thuis, echt waar. Maar neem het van mij niet aan—kijk om je heen en kopieer het gedrag van de locals.
Open Mat Etiquette Tijdens Drukke Sessies
Ruimtewaakzaamheid is een vaardigheid. Kijk vóór je guard pull of er achter je mensen rollen. Staand? Houd lijnen langs de rand vrij; start desnoods vanaf de knieën. Botsing met het buurmattje? Stop, excuseer, reset naar dezelfde positie. Lichtere paren kunnen wijken voor zwaardere scrambles; dat is geen statusding, puur veiligheid. Timer uitgevallen? Gebruik je telefoon voor 4–6 minuten blokken en wissel netjes. En hou je spikes en wilde scrambles in toom; takedown-drills kunnen prima aan het einde als het rustiger is, maar dat is weer een ander verhaal.
Afstemming En Veiligheid
Open mat etiquette met onbekenden draait om één ding: veiligheid boven ego. Eerlijk gezegd wil niemand zijn weekend doorbrengen bij de fysio omdat iemand een submission doordraaide om een punt te maken. Dus: tap vroeg, tap vaak, draai rustig aan en communiceer steeds wat je voelt. In ons geval werkt een korte check-in beter dan tien onuitgesproken aannames.
- Check-in voor de start met een korte afspraak over tempo en doelen.
- Respecteer duidelijke taps en verbale taps.
- Pas kracht aan bij kleinere of geblesseerde partners.
- Reset eerlijk als een scramble door een botsing werd onderbroken.
Heb je een blessure of wil je juist druk testen? Zeg het in één zin. Zo voorkom je misverstanden, zeker met iemand die je pas net ontmoet. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat de meeste nare situaties beginnen bij stilzwijgen, niet bij kwaadwillendheid.
Open Mat Etiquette Tijdens Rolling
Tijdens de roll is de regel simpel: controle boven explosiviteit. Begin submissions met duidelijke isolatie, bouw druk lineair op en wacht een fractie bij een tap. Verleen meteen release, geen “laatste klikje” voor de zekerheid. Houd ruimte-bewustzijn: als je richting muur of een ander duo schuift, stop en reset. Wilde takedowns in krappe ruimtes? Laat ze achterwege. Kies voor veiligere ingangen zoals arm drags naar de rug, guard pulls of een rustige snap-down naar seated guard. Als ik het me goed herinner ging elke botsing die ik zag mis op het moment dat iemand zijn eigen roll belangrijker maakte dan de mat als geheel. Maar neem het van mij niet aan: test het en je merkt dat je meer kwalitatieve minuten maakt wanneer iedereen reset zodra het krap wordt.
Open Mat Etiquette Veilig Sparren Met Belt Verschillen
Met belt verschillen hoort de hogere band de veiligheidsstandaard te zetten. Dat betekent tempo dicteren zonder te domineren, ruimte geven aan pogingen, en geen spikes, suplex-achtige throws of knetterharde crossfaces. Werk vanuit controle: laat een white belt eerst frames vinden, geef een blauwe band tijd om een escape te proberen. Andersom: ben je lager gekleurd, vraag gerust om rustiger tempo of specifieke situaties — “mag ik starten in half guard, rustig tempo?” — dat is wel handig om te groeien. Coaching middenin de roll vermijden we; positioneel kiezen voor veiliger routes mag natuurlijk altijd. Het punt is: op open mats wil je dat iedereen zichzelf de volgende dag nog kan aankleden.
Open Mat Etiquette Voor Leg Locks En Voetaanvallen
Leg locks maken of breken open mat etiquette. Spreek vóór de start af wat toegestaan en gewenst is: alleen straight ankle locks, ook kneebars en toe holds, of zelfs heel hooks? Voor zover ik weet hanteren veel Nederlandse gyms NOGI-varianten met reaping, maar check de huisregels en je partner. Controleer je afwerking: hakhoek klein, heupen onder controle, langzaam op spanning. Geen yanks op de hiel, geen snelle spins als er verkeer om je heen is. Bij grote size- of ervaringsverschillen kies je voor educatieve intentie: trap niet op explosieve ontsnappingen, maar pin de knieën, stop de rotatie en laat tijd om te tappen. En als iemand nerveus wordt van footlocks, switch dan gerust naar een pass of back take — je bouwt vertrouwen én goede open mat etiquette. Maar dat is weer een ander verhaal.
Tap-cultuur zonder ego betekent dat een tap niets anders is dan informatie: het zegt “hier stopt deze poging, we gaan verder met leren”. Sportiviteit is de toonzetter. Geen body language die de ander kleiner maakt, geen theatrale zuchten, geen scorebord-mentaliteit. Het punt is: op open mat willen we allemaal experimenteren, winnen en verliezen wisselen elkaar constant af. Eerlijk gezegd leer ik het meest in de randen van mijn fouten, en een rustige tap-cultuur maakt dat veilig én productief. Maar neem het van mij niet aan, probeer het eens twee weken consequent.
Start en afsluiting van een roll zijn klein, maar ze bepalen alles. Kijk je partner even aan, kort knikje, fistbump, touch hands, klaar. Eindigt het in een submission? Jij of de ander tapt, release clean, adem uit, korte blik: “oké?”. Geen juichen, geen eye-roll, geen overdreven “let’s go!” schreeuwen naar je maatje naast je. Dat is toernooi-energie, niet wat open mat etiquette vraagt. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat die kalmte ook je techniek scherper maakt.
Sportiviteit En Communicatie
- Fistbump en touch hands voor en na elke roll.
- Geen juichen of eye-rolling na submissions.
- Geef concrete, respectvolle feedback wanneer gevraagd.
- Vraag toestemming voor een snelle demo na de roll.
Over die nabespreking: hou het kort en specifiek, 20–40 seconden is vaak genoeg. Vraag eerst of iemand openstaat voor feedback of een micro-demo. Dat is wel handig, zeker wanneer iemand net een zware ronde had. En als jij feedback wil, stel een gerichte vraag: “hoe zette je die grip precies op?” Voor zover ik weet werkt het bijna altijd beter dan een algemene “tips?”
Open Mat Etiquette Vragen En Feedback Na Een Roll
Ik hanteer drie formats. Eerst de “ik-deel-één-ding”-stijl: één concrete observatie, geen monoloog. Dan de “kan-ik-iets-terugzien?”-vraag, waarbij je de ander laat leiden. En soms de “mini-demo”, maximaal 15 seconden, met toestemming.
Voorbeelden die voor mij werken:
“Als ik het me goed herinner verloor ik je heup toen je naar de underhook draaide. Zou ik mijn kniepositie lager moeten houden?”
“Mag ik even laten zien hoe ik de grip wilde, zoiets als dit? Als jij een betere variant hebt hoor ik het graag.”
“Ik denk dat het was jouw crossface die alles dichtzette. Klopt dat, of miste ik vooral framing op je biceps?”
“Wil je jouw finish nog één keer langzaam zetten? Ik wil begrijpen waar ik precies had moeten tappen.”
Let ook op timing en toon. Geen zuchten, geen passief-agressieve grapjes. Korte, respectvolle feedback bouwt vertrouwen. En als iemand geen feedback wil: prima, bedank voor de roll en zoek de volgende partner. Zo blijft de energie licht, open en leergierig.
Tot slot, kleine etiquette-details die vaak vergeten worden: geef credit als je iets van iemand leert (“die bodylock escape van jou ga ik proberen”), stel vragen aan belts boven én onder je, en laat je ego buiten. Open mat etiquette is geen regeltjesboek maar een cultuur. We sluiten elke ronde netjes af, maken ruimte voor elkaar, en we praten als trainingpartners, niet als tegenstanders. Over hygiëne en materiaal hebben we het zo nog, maar dat is weer een ander verhaal.
Hygiëne is geen bijzaak, maar een veiligheidsnorm. Het punt is: als wij allemaal scherp zijn op hygiëne en mat respect, blijven open mats veilig, respectvol en leerzaam. Eerlijk gezegd merk je het meteen wanneer iemand met lange nagels, natte katoen-shirts of parfum binnenkomt; grip is slechter, huidirritatie neemt toe en niemand wil met je clinchen. In volle zaterdagsessies in Utrecht of Rotterdam is dat extra belangrijk, omdat de matruimte dichtbezet is en kleine fouten snel grote gevolgen hebben. Een snee aan een ruwe teennagel? Eén druppel bloed en je ziet rollen stoppen. Zo simpel is het.
Basishygiëne Op De Mat
- Schone gi of rashguard en shorts; wissel doorweekt materiaal.
- Douche of gebruik deodorant; geen zware parfums.
- Wonden goed afgedekt; niet rollen bij huidinfecties.
- Slippers naast de mat, nooit met straatschoenen op de mat.
Sterke geuren storen niet alleen omdat het onprettig is. Sommige trainingspartners krijgen er hoofdpijn of benauwdheid van, zeker in een warme dojo. Kies een milde deodorant en een wasmiddel zonder overdreven geur. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat ongeparfumeerde wasverzachter zelfs beter is voor de grip van je gi.
Open Mat Etiquette Hygiëne En Materiaal
Neem altijd slippers mee. Loop nooit blootsvoets naar de wc en terug. Houd een kleine “hygiënekit” in je tas: nagelknipper, sporttape, pleisters, desinfectiewipes en een extra rashguard. Dat is wel handig als je na twee rondes doorweekt bent. Zet drinkflessen en je telefoon buiten de mat, bij voorkeur in een tas aan de rand. Een omgestoten fles maakt de mat glibberig; een telefoon op de rand trekt aandacht weg en is een gevaar als iemand uitrolt. Houd de matruimte netjes: tassen en hoodies niet op de hoeken, geen losse mondbeschermers op de grond. Zie je zweet of een krasje dat bloedt? Meld het, veeg het weg, en spray. Maar neem het van mij niet aan, vraag gerust je coach welke spray jullie school gebruikt.
Open Mat Etiquette Zonder Gi
No-gi vraagt om strakke rashguards en shorts zonder ritsen of harde klittenband. Losse katoen-shirts draaien op, veroorzaken schaafplekken en zuigen zweet op. Draag geen bodylotion of olie; je wordt letterlijk onverdedigbaar glad. Kniebraces en elleboogsteunen moeten schoon zijn en geen scherpe randen hebben. Wonden tape je dubbel af met pleister plus sporttape; als het loslaat, stop je de ronde. Korte nagels aan handen en voeten, inclusief de beruchte kleine teennagel. Als ik het me goed herinner was dat de nummer één oorzaak van sneetjes bij onze zondag-open mat.
Open Mat Etiquette Met Gi
Een schone, droge gi is standaard. Was je gi en, ja, ook je band; bij ons weegt hygiëne zwaarder dan bijgeloof. Check je mouw- en broekzoom op kapotte stiknaden en harde patches die kunnen schuren. Geen modderige jas die net uit de fietstas komt; laat die eerst drogen en was ‘m. Draag een rashguard onder je gi als je snel doorweekt; wissel bij lange sessies. Lang haar vast, losse sieraden af. Wil je echt dat een metalen ketting in iemands wenkbrauw belandt? Maar dat is weer een ander verhaal.
Voor zover ik weet is dit de makkelijkste manier om de mat schoon en de sfeer prettig te houden, zodat we straks in de volgende sessie aan slimme open mat-strategie kunnen werken zonder hygiënezorgen die alles vertragen.
Slimme open mats vragen om richting. Waarom zou je rondes verspillen zonder plan? In ons geval werken 1–2 duidelijke doelen per sessie het best: bijvoorbeeld guard retention en armbar escapes. Begin met een rustige flow om timing te voelen, schuif dan naar positional sparring met resets. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat consistent switchen tussen die twee precies is wat progressie versnelt, zeker op drukke open mats.
Plan Gericht, Groei Sneller
- Kies 1–2 thema’s en wissel tussen flow en specifieke sparring.
- Zoek partners die je zwaktes testen, niet alleen veilige matches.
- Schrijf direct na de roll twee leerpunten op.
- Vraag gerichte tips in plaats van algemene feedback.
Partners kiezen is open mat-etiquette pur sang. Zoek stijlen die je minder liggen: de lange guard-speler als je moeite hebt met passing, of juist de worstelaar als je takedowns ontwijkt. Spreek vooraf intensiteit af: “technisch 60%?” Dat scheelt misverstanden en voorkomt ego-clashes. Eerlijk gezegd leer ik meer van iemand die mijn frames breekt dan van de zoveelste “veilige” roll. En wissel grootte/tempo: een lichtere, snelle partner dwingt andere antwoorden dan een zware pressure passer.
Rondes plannen hoeft niet ingewikkeld. Ik gebruik blokjes van 3–5 minuten per positie: twee rondes vanaf half guard bottom met reset bij sweep of pass; daarna twee vanaf back control. Schrijf na elke blok direct twee bullets in je notitie-app: “elbow-knee space verliezen bij knee-cut” en “late frame werkt niet; vroeg inside tie pakken”. Dat is wel handig, want na drie sparronden weet je anders niet meer wat in ronde één gebeurde. Voor zover ik weet is die snelle reflectie belangrijker dan extra minuten sparren.
Vraag hogere banden om gerichte hints. Niet “wat vond je ervan?”, maar: “Waar verlies ik underhook in half guard?” of “Welke grip maakte jouw pass onvermijdelijk?” Meestal krijg je één detail terug dat je hele game kantelt. Als ik het me goed herinner tipte een brown belt me ooit om mijn buitenknie 10 cm te verplaatsen bij knee shield; mijn passingpercentage ging die week omhoog, echt waar.
Filmen kan waardevol zijn, maar alleen met toestemming. Check even of je partner en de coach oké zijn met de camera. Zet de telefoon stil, film een korte sequence van het thema en noteer één clip-timestamp met het probleem. Geen cinema, gewoon bewijs van je patroon. Maar dat is weer een ander verhaal.
Open Mat Etiquette Tussen De Rondes
Tussen rondes geldt: maak ruimte voor rollende paren, reset meteen bij botsing, en vraag kort of de intensiteit nog goed voelt. Coach niet ongevraagd midden in iemand anders’ roll; bewaar tips voor ná de timer. Nodig nieuwere mensen uit voor een specifieke-positie ronde, dat verlaagt drempels en houdt het veilig. En plan een korte cooling-down: 3–5 minuten ademwerk, supine twists, hip openers, wat neck cars. Het lijkt me klein, maar je herstelt sneller en je hoofd ruimt de notities beter op. Kun je morgen weer gericht doorbouwen op dezelfde thema’s.
Open mat-etiquette draait om respect, veiligheid en doelgericht trainen. Spreek af wat je wilt, pas je aan aan de ruimte en aan elkaar, en houd de mat schoon. Zo bouw je een community waar iedereen beter wordt en blessures zeldzaam blijven. Simpel gezegd, dit is hoe je open mats echt waardevol maakt.
